Mededingingswet is er niet voor de producent

Mededingingswet mag geen pijn doen

Waarom hebben we een Mededingingswet? Om te zorgen dat ondernemingen hun onderlinge concurrentie niet beperken. Of positief geformuleerd: om te zorgen dat concurrentie wordt bevorderd zodat de welvaart van consumenten zo hoog mogelijk is. De Mededingingswet is dus niet bedoeld om concurrenten te beschermen. Bedrijven koesteren gebeurt met ander beleid, veelal met subsidies.

Wat schetste mijn verbazing toen ik onze minister van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie op 18 mei hoorde verkondigen dat het belang van bedrijven toch niet vergeten mag worden in het mededingingstoezicht. Hij richtte zich tot de in Den Haag bijeengekomen vertegenwoordigers van mededingingsautoriteiten van over de hele wereld. Hij sprak in het Engels en zei: “But of course you shouldn't lose sight of the interests of business either. Because without business there can be no market, no competition and no prosperity. You can't have one without the other. So the challenge for a competition authority in carrying out its oversight tasks is to strike the right, fair balance between the interests of companies and those of consumers.”

Volgens de minister moeten belangen van het bedrijfsleven dus niet uit het oog worden verloren omdat er zonder bedrijven geen markt is. Dat is een omgekeerde redenering. Zoals Adam Smith in boek VIII van zijn Wealth of Nations al schreef: “Consumption is the sole end and purpose of all production; and the interest of the producer ought to be attended to, only so far as it may be necessary for promoting that of the consumer.”

Soortgelijke geluiden in kamerstukken

Enigszins gealarmeerd door de woorden van de minister besloot ik de recente kamerstukken over het mededingingstoezicht te bekijken. Zo kwam ik bij de op 28 maart 2011 verstuurde kamerbrief over de samenvoeging van de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa), de onafhankelijke Post en Telecommunicatie Autoriteit (OPTA) en de Consumentenautoriteit. Die samenvoeging is een prima idee, laat daar geen misverstand over bestaan (zie mijn eerdere bijdrage hierover).

De brief aan de Tweede Kamer bevat net als de toespraak van 18 mei een verkeerde mededingingsdoelstelling. De minister stelt dat het doel van de samengevoegde toezichthouder is om welvaart op de korte en lange termijn te bevorderen, door onder meer het concurrentievermogen van het bedrijfsleven te bevorderen. Het venijn zit in de staart van deze zin. Het gaat immers niet om het vermogen van het bedrijfsleven om te concurreren, maar om het voorkomen van concurrentiebeperkende gedragingen, afspraken of fusies als daarmee de welvaart van consumenten wordt aangetast.

Het is belangrijk dat het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie het mededingingsbeleid vanuit de juiste doelstelling vormgeeft. De toespraak en de brief doen vermoeden dat de doelstelling aan het schuiven is, meer in de richting van bescherming van concurrenten. Als dat klopt, dan is het zaak dit zo snel mogelijk recht te zetten en concurrentie wederom centraal te stellen.

Dit is een uitgebreide versie van een ingezonden brief van de auteur in Het Financieele Dagblad.

Bron foto bij artikel: StipoTeam, Flickr.