Sluit snel Brusselse tekortprocedure af

Triple A-status veiliggesteld

De Nederlandse politiek heeft zich afgelopen week van zijn beste kant laten zien. Het landsbelang prevaleerde en kreeg Nederland in twee dagen tijd een begroting voor 2013 dat voldoet aan de Europese eisen. Het was een duidelijk signaal naar andere eurolanden en kredietbeoordelaars dat Nederland nog steeds een land is dat zijn financiën aanpakt wanneer het moet, ook in economisch én politiek moeilijke tijden, hoewel het eventjes anders leek te zijn. Met het akkoord is onze Triple A status niet alleen voorlopig maar waarschijnlijk ook voor een langere tijd veilig gesteld ómdat Nederland heeft laten zien als het moet gezamenlijk op te kunnen trekken. De Nederlandse politieke partijen van uiteenlopende signaturen hebben aangetoond dat niet laten ontsporen van de overheidsfinanciën een gemeenschappelijke noemer is.

Flexibele regels

Het kabinet Rutte/Verhagen is gestrand op de 3-procent norm van de Europese Unie. Veelvuldig wordt daarbij gesteld dat het kabinet aan die norm moest voldoen omdat dat nou eenmaal de Europese regel is. Dit is echter niet juist. Diezelfde Europese regels laten namelijk veel beweegruimte toe. Zo zijn er verschillende vertragingen ingebouwd in die regels waardoor elk land feitelijk ruim een jaar respijt krijgt. De Europese Commissie moet namelijk eerst officieel vaststellen dat het begrotingstekort te hoog is waarna officiële waarschuwing volgt. Vervolgens moet Brussel binnen een paar maanden aanbevelingen doen wat te doen. Het land in kwestie heeft enkele maanden de tijd actie te ondernemen. Pas daarna moet Brussel nagaan of die aanbevelingen zijn opgevolgd. Kortom, er gaan maanden voorbij voordat we in het stadium komen waar het land in overtreding eerst een rentevrije deposito moet storten. Als na een herhaling van de aanbevelingen uit Brussel vastgesteld wordt dat ook die aanbevelingen in de wind zijn geslagen, dan pas volgt er een boete. Deze opzet geeft in feite elk land ruim een jaar extra tijd de problemen aan te pakken.

En toch wilde het kabinet Rutte/Verhagen koste wat kost het begrotingstekort volgend jaar op of onder die 3 procent reduceren. Moest Nederland roomser zijn dan de paus? Nee. De reden is dat Nederland die ruime niet had. In 2009 is namelijk de zogeheten buitensporigtekortprocedure geopend tegen Nederland. Kortom, alle noodzakelijke stappen vóórdat de boete opgelegd wordt, hebben al plaatsgevonden. Als ons begrotingstekort volgend jaar hoger zou zijn dan 3 procent van het bruto binnenlands product, zou Nederland een boete van ruim 1 miljard euro krijgen. Rutte, Verhagen en Jan-Kees De Jager wisten dit heel goed in tegenstelling tot de rest van het land. Dát is waarom Rutte en Verhagen bereid waren álle eisen van Wilders te accepteren behálve de eis dat het begrotingstekort in 2013 hoger moest zijn dan 3 procent. Gedwongen te kiezen tussen die eis en het vallen van hun kabinet, kozen ze voor het laatste. Daarmee hebben ze Nederland een hoge boete bespaard om nog te zwijgen van de reputatieschade en verlies van de hoogste kredietbeoordeling.

Afsluiten tekortprocedure

Inmiddels ligt er een brief voor Brussel klaar waaruit blijkt dat Nederland volgend jaar zal voldoen aan de regels. Het werk is hiermee echter niet af. Nu de nationale politieke eenheid in ieder geval tijdelijk een feit is, moeten Jan Kees de Jager en Mark Rutte zich wenden tot de Europese Unie. De in 2009 gestarte buitensporigtekort procedure tegen Nederland is namelijk nog steeds open. Die is niet afgesloten. Het is belangrijk dat De Jager en Rutte van de Europese Commissie nu eisen dat die procedure afgesloten wordt. Immers, Nederland zal volgens plannen in 2013 en daarna een tekort van minder dan 3 procent van het bbp hebben. Het tekort zal echter niet veel onder die grens liggen. Mocht bijvoorbeeld de economische groei lager uitpakken dan verwacht, dan zit Nederland al snel weer met een te hoog tekort in zijn maag. Als de oude procedure van de Europese Commissie tegen Nederland uit 2009 open blijft staan, dreigt dus de volgende stap een boete te worden. Alleen als die oude procedure afgesloten wordt, heeft Nederland de eerder genoemde beweegruimte te pakken mocht het tekort boven de 3 procent uitkomen. In dat geval zal de Europese Commissie, mocht het begrotingstekort van Nederland onverwacht stijgen naar meer dan 3 procent, vanaf het begin moeten beginnen. Dus eerst een waarschuwing, vervolgens aanbevelingen et cetera, met als gevolg dat Nederland de volgens de regels toegestane beweegruimte volop kan gebruiken. Dat zal het maken van verantwoorde begrotingen, met daarin ook hervormingen en met zo min mogelijk schade voor economische groei, veel makkelijker maken, zowel economisch als politiek. En dat op zijn beurt is goed voor de politieke en economische stabiliteit van Nederland. Dus: De Jager en Rutte moeten zo snel mogelijk richting Brussel met stevige argumenten in handen om de gele kaart niet Nederland heeft, te seponeren. Nederland was, is en zal een kernland van de eurozone blijven met overheidsfinanciën die niet ontsporen.

Een kortere versie van dit artikel is tevens verschenen in de Volkskrant van 28 april 2012.