Zonder sterke rol IMF blijft het akkoord een lege huls

Het ontbrekende element: IMF

Zoals het akkoord er nu ligt worden er drie goede maatregelen aangekondigd: herkapitalisatie van banken, een groter noodfonds en schuldherstructurering van Griekenland. Die maatregelen zullen echter zonder het ontbrekende vierde element – het IMF – onacceptabele risico’s doen laten voortbestaan, en misschien wel versterken.

Om te voorkomen dat dit akkoord in de traditie van de vorige leidt tot steeds grotere financiële verplichtingen die steeds minder draagvlak hebben hebben en door steeds minder landen kunnen worden gedragen, moet de Tweede Kamer hier niet mee akkoord gaan. Nederland moet echter constructief zijn door haar instemming te koppelen aan de juiste rol voor het IMF. De risico’s voor Nederland zijn onacceptabel. Niet alleen speelt het probleem dat eurolanden mogelijk noodzakelijke crisismaatregelen onvoldoende tot uitvoering brengen, maar evenzeer kan er nog van alles tegenvalen.

Wie zal er voor zorgen dat Italië bij de mooie ‘letter of intent’ blijft om structurele maatregelen te nemen om haar economie te versterken? Een ander voorbeeld. Het akkoord spreekt over het terugbrengen van de Griekse schuldpositie tot 120% van het nationaal inkomen in 2020. Hoe gaat dit gehaald worden? Maar belangrijker nog, hoe kan een land dat niet concurrerend is en van buitenlandse financiering van haar schuld afhankelijk is, met een dergelijk grote schuld uit de voeten? Rogoff en Reinhart hebben laten zien in hun fameuze boek ‘This time is different’ dat een schuld van 90% van het nationaal inkomen een kritische grens is; en dat voor landen die in een heel wat betere concurrentiepositie zitten dan Griekenland.

Grote risico’s blijven bestaan

Wat dit betekent is dat er nog van alles kan gaan tegenvallen. Griekenland kunnen we wel opvangen, maar dit geldt niet voor de andere zuidelijke landen. We moeten dus een veiligheidsmarge inbouwen. En dat kan alleen met een IMF dat er bovenop zit (en niet alleen bij Griekenland). Het IMF kan ook risico’s absorberen en dus de noordelijke eurolanden daarbij helpen, en vooral kan het voorkomen dat landen in het midden (lees Frankrijk) worden meegezogen bij tegenvallende ontwikkelingen.

Het papier is geduldig. De Tweede Kamer moet zich vooral niet op het verkeerde been laten zetten met vage verwijzignigen naar het IMF. Het akkoord kent al vage verwijzingen – ‘in line with IMF practices’, ‘cooperating even more closely with the IMF’ – volstrekt holle statements die aangeven dat Frankrijk er vooralsnog met succes in is geslaagd het IMF buitenspel te zetten. Het wegschrijven van een rol voor IMF is ongetwijfeld een overwinning voor Frankrijk die alles Europees wil regelen.

Mark Rutte laat zich voor de gek houden door mooie lange stukken in de tekst van het akkoord over de uiteindelijke (dus lange termijn) governance van de eurozone. Maar die governance (inclusief verantwoordelijke eurocommissaris) gaat pas spelen als alles weer op orde is. We moeten de crisis governance – dus de governance van nu – regelen. En ja, laat natuurlijk de kans niet voorbijgaan om nu ook de lange termijn governance te regelen, maar niet als wisselgeld voor de crisisgovernance nu. De analogie is dat Rutte zich het bos heeft laten insturen met de toezegging dat in de toekomst er alleen nog maar aardbevingbestendige gebouwen komen, terwijl er een aardbeving staat aan te komen en alle gebouwen nu niet aardbevingbestendig zijn.

Het is dus een 'mooi weer'-akkoord dat zonder sterke rol van het IMF alle kenmerken heeft van too-little -too-late. Zonder de kortetermijn crisis governance te regelen moet het onacceptabel zijn voor het Nederlands parlement.

Kleur bekennen

Het Nederlands parlement moet dus kleur bekennen Als de Tweede Kamer zegt dat het Nederlandse commitment aan de oplossing van de eurocrisis gekoppeld moet worden aan een juiste rol voor het IMF, en dat het anders niet kan instemmen (dus vooralsnog is het antwoord neen), dan wordt Frankrijk gedwongen Nederland binnen boord te halen en dat betekent dat het IMF de zwaardere rol zal krijgen. Nederland kan en moet haar leverage gebruiken. Wij zijn samen met Duitsland de onmisbare kredietwaardige broeders van de euro. En Duitsland zal blij zijn als het Nederlands parlement haar verantwoordelijkheid neemt. En dat betekent dat het parlement neen moet zeggen maar wel moet aangeven dat ze constructief is en binnen de IMF-constellatie ja zegt.

* Dit artikel verscheen eerder in NRC Handelsblad van 27 oktober 2011.