Houd jongeren langer op school

Jeugdwerkloosheid

De werkloosheid is in 2010 verdubbeld ten opzichte van het huidige niveau van ruim 300.000 personen. Dit staat in het vorige week gepubliceerde Centraal Economisch Plan van het Centraal Planbureau. Belangrijkste oorzaak is de afname van de wereldhandel dit jaar met 10 procent. De productie in de marktsector krimpt daardoor met 5,5 procent. Eind 2010 zal de werkgelegenheid in de marktsector, gemeten in voltijdbanen, hierdoor met ruim 8 procent zijn afgenomen. In personen gemeten is de daling nog sterker, omdat veel mensen in deeltijd werken. Extra overheidsbanen zullen dit banenverlies niet opvangen, omdat het financieringstekort oploopt.

Dit is natuurlijk bijzonder slecht nieuws voor jongeren die nu van school komen. De vakbonden vrezen dat de jeugdwerkloosheid de komende tijd zal verdubbelen. Dit is niet alleen frustrerend voor de jongeren zelf, maar ook nadelig voor de economie als geheel. Werkloosheid vermindert baangeschiktheid en tast het menselijk kapitaal in de economie aan. Bij langdurige werkloosheid is het verlies aan menselijk kapitaal navenant groter. Dit is de les die we uit de economische crisis van de jaren 1981-1983 kunnen trekken. Na deze crisis bestond de helft van het aantal werklozen uit langdurig werklozen die moeilijk weer aan het werk wisten te komen.

De afgelopen dertig jaar is het inzicht gegroeid dat de omvang en de kwaliteit van menselijk kapitaal van doorslaggevende betekenis zijn voor een innovatieve en duurzame economie. Daarbij past een actief arbeidsmarkt- en scholingsbeleid van de overheid. In navolging van Hans de Boer, voormalig voorzitter van de Task-force Jeugdwerkloosheid, wil ik er daarom voor pleiten zo veel mogelijk leerlingen langer in het onderwijs te houden. Dit kan via het crisispakket van de regering landelijk worden gecoördineerd en via lagere overheden worden uitgevoerd en gefinancierd.

Het zou ook in internationaal opzicht uniek zijn als bijvoorbeeld aan leerlingen met een VMBO diploma een aangepaste volgopleiding wordt aangeboden, die zo breed mogelijk wordt gefaciliteerd. Aan het geld hoeft het niet te liggen. Het provinciebestuur (GS) van Noord-Brabant wil een miljard euro uittrekken voor de vernieuwing en versterking van de Brabantse kenniseconomie. GS besloot eerder al 400 miljoen op korte termijn in de Brabantse economie te pompen. Voor het grootste deel is dit bedrag bestemd voor de woningbouw. Daarmee wil GS de gevolgen van de economische crisis dempen. GS zit hiermee echter op een dwaalspoor. Het is zeer twijfelachtig of er wel voldoende Nederlandse bouwvakkers beschikbaar zullen zijn voor de vele projecten die momenteel op touw worden gezet. Toen het kabinet Den Uyl dertig jaar geleden de bouw wilde stimuleren werd het werk vooral door buitenlandse bouwvakkers gedaan. De krimp van de Nederlandse economie is vooral te wijten aan het inzakken van de wereldhandel. Hier valt weinig aan te doen.

Het is daarom beter ons voor te bereiden op de tijd dat de economie weer aantrekt. Dat kan door te investeren in menselijk kapitaal, vooral in jongeren. Om dit te realiseren zijn geen kostbare tijdrovende procedures nodig. De overheden dienen zo snel mogelijk de handen ineen te slaan, omdat de grote golf jonge werklozen zich al in de zomer aandient.